Deltamania

Hart- en vaatziekten komen bij bipolaire patiënten veel vaker voor dan bij de gemiddelde bevolking. In een groot onderzoek in 2001 bleek dit wel 5 keer vaker voor te komen en gemiddeld ontstaan hart- en vaatziekten 14 jaar eerder.

Adipositas, zwaarlijvigheid, kan een oorzaak hiervan zijn. Niet alleen kan de bipolaire stoornis zelf tot een groter gewicht leiden, ook medicijnen kunnen zorgen voor gewichtstoename. Roken kan een andere oorzaak zijn.

In een artikel uit 2013 in het tijdschrift ‘Bipolar Disorders’ wordt nog eens aandacht gegeven aan het cholesterol. Dit blijkt bij veel bipolaire patiënten verhoogd, vaak los van het gebruik van medicijnen. Cijfers varieren van 22 tot 68%. Een verhoogd cholesterol – meer specifiek een verhoogd LDL-cholesterol – kan ook de kans op hart- en vaatziekten vergroten.

De schrijver van het artikel pleit voor regelmatige controle van het cholesterol, zeker als meerdere risico’s tegelijk voorkomen (bijvoorbeeld suikerziekte, adipositas, roken). Ook zou hij graag zien dat eerder wordt begonnen met zogenaamde statinen. Dit zijn medicijnen om het cholesterol te verlagen.
(Andrade, Bipolar Disorders 2013:15:813-823)

Lithium is al sinds de jaren vijftig in gebruik voor de manisch-depressieve stoornis. Over de effectiviteit bestaat eigenlijk geen twijfel. Maar hoe lithium nu precies werkt is nog altijd niet duidelijk. Allerlei mechanismen zijn inmiddels onderzocht, maar het definitieve antwoord is nog niet gevonden.

Onlangs verscheen een prachtig artikel van een onderzoeksgroep uit China en de Verenigde Staten. Zij lijken weer een stapje verder gekomen.

Met nieuwe technieken kan men gewone huidcellen terug laten ontwikkelen tot stamcellen. Deze stamcellen kunnen opdracht gegeven worden zich te ontwikkelen tot bijvoorbeeld hersencellen. Dit heeft men gedaan bij een aantal bipolaire patienten. Zo kon men in het laboratorium proeven doen met hersencellen die het DNA van die bipolaire patienten bezitten.

Mitochondrien zijn kleine onderdeeltjes van de cel, die zorgen voor de energievoorziening. De onderzoekers zagen een grotere activiteit van deze energiefabriekjes in de bipolaire hersencellen. Dit zorgde voor meer elektrische stroompjes in de uitlopers van die hersencellen, waarmee prikkels van de ene naar de andere hersencel gaan.

Nu bleek van die bipolaire patienten in de praktijk de helft wel en de andere helft niet goed te reageren op lithium. In het laboratorium zagen ze dat lithium mooi de overactiviteit kon afremmen in hersencellen afkomstig van de lithiumresponders. In de hersencellen van de mensen die niet goed op lithium reageerden, gebeurde dit veel minder.

Dit geeft weer wat meer duidelijkheid over de mogelijke werking van lithium. Bovendien blijkt dat het op deze manier – met die stamcellen – heel goed mogelijk is onderzoek te doen met hersenmateriaal van bipolaire patienten. Dat belooft veel voor de toekomst.
(bron: Mertens et al., Nature, Nov 2015)

Wil je meer praktische informatie over lithium? Kijk regelmatig op: allesoverlithium.