Deltamania

Deze week was de Dolores O’Riordan in het nieuws. Zij is de zangeres van the Cranberries, een groep uit Ierland met als grootste hit ‘Zombie’. De groep heeft vele miljoenen cd’s verkocht.

In november 2014 is zij gearresteerd na een agressief incident in een vliegtuig. Zij beledigde medewerkers en na haar arrestatie riep zij dat zij de ‘Koningin van Limerick’ is en dat zij een ‘icoon’ is.

Een paar dagen geleden was de uitspraak van de rechter over dit misdrijf. Zij is vrijgesproken en hoefde slechts € 6000,- schadevergoeding te betalen (dat is voor een van de rijkste vrouwen van Ierland een schijntje). De rechter oordeelde dat zij een bipolaire stoornis heeft, op het moment van het incident zichzelf niet was en daarom niet verantwoordelijk wordt gehouden voor haar misdragingen.

Uit de artikelen hierover blijkt dat zij na 21 jaar huwelijk is gescheiden van haar echtgenoot. Zij heeft daarna enkele maanden in een hotel in New York verbleven en naar eigen zeggen nauwelijks geslapen. Als zij daadwerkelijk een bipolaire stoornis heeft, kan dit inderdaad leiden tot een manie. Haar uitroepen doen in ieder geval denken aan grootheidsideeën, die passen bij een manie. Zij is weliswaar geboren in het plaatsje Limerick en zal wel een van de meest beroemde personen zijn van die stad, maar om te roepen dat je de Koningin van Limerick bent als je gearresteerd wordt, is misschien niet helemaal gepast in de situatie. Het zou wel kunnen passen bij een manische episode.

Vorige week vond de internationale premiere plaats van de film ‘Touched with Fire’.(zie: http://variety.com/2016/scene/vpage/katie-holmes-luke-kirby-touched-with-fire-premiere-1201703872/)

Deze film gaat over een destructieve romance tussen twee mensen met een bipolaire stoornis. Beiden worden opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, vluchten daar weer uit, en vliegen met hun emoties alle kanten op. Eerst zou de film ‘Mania Days’ gaan heten, maar uiteindelijk is gekozen voor de titel ‘Touched with Fire’. Dat is waarschijnlijk niet toevallig dezelfde titel als het boek van Kay Jamison over creativiteit en de bipolaire stoornis.

De hoofdrollen worden gespeeld door Katie Holmes en Luke Kirby. Ik heb nog niet kunnen vinden of en wanneer deze film in Nederland in de bioscoop verschijnt. Als iemand dat weet, hoor ik het graag.

Zie voor meer info en de trailer: http://www.touchedwithfire.com/

Op woensdag 10 februari is psychiater Ronald Vonk, werkzaam in GGZ-instelling Reinier van Arkel te Den Bosch, gepromoveerd tot de graad van Doctor. Hij heeft een prachtig proefschrift geschreven over de invloed van genen en omgevingsfactoren op het ontwikkelen van de bipolaire stoornis. Het bijzondere van zijn onderzoek is dat hij hiervoor tweelingen heeft gebruikt. Eeneiige tweelingen hebben precies hetzelfde genetisch materiaal en daardoor kan dit soort onderzoek veel informatie opleveren. Tweelingen waarvan tenminste 1 van de 2 een bipolaire stoornis heeft, heeft hij vergeleken met gezonde tweelingen.

Een belangrijke bevinding was dat een verminderde hoeveelheid witte stof in de hersenen (het binnenste gedeelte van het brein, waar vooral de verbindingen tussen verschillende gebieden lopen) gerelateerd was aan het genetische risico op een bipolaire stoornis. Omgevingsfactoren hadden vooral invloed op een vermindering van de grijze stof (meer de rand van het brein, waar de hersencellen liggen). Verder was zichtbaar dat lithium de vermindering van hersenweefsel beperkt en dus beschermend lijkt te zijn.

Belangrijke bevindingen en een product van jarenlange volharding!
Wij feliciteren Ronald Vonk van harte met deze knappe prestatie.

Spannend nieuw onderzoek, onlangs gepubliceerd in het toptijdschrift Nature, over de bipolaire stoornis.

Van een aantal bipolaire patiënten heeft men stamcellen verkregen. Uit die stamcellen hebben ze hersencellen laten ontstaan en daar hebben ze proeven mee gedaan.

Ten eerste bleek dat er vooral veranderingen zichtbaar waren in de mitochondriën. In elke cel van het lichaam zitten mitochondriën en deze worden gezien als de energieleverancier van de cel. Verder zagen de onderzoekers dat deze hersencellen van bipolaire patiënten meer zenuwprikkels afvuurden. Deze verhoogde prikkelbaarheid kon worden verminderd door lithium, maar alleen bij de zenuwcellen van patiënten die goed reageerden op lithium in de praktijk.

Bij een deel van de patienten, misschien vooral de lithiumresponders, speelt een verhoogde prikkelactiviteit dus misschien een belangrijke rol. Dit opent de weg naar weer nieuw onderzoek en misschien nieuwe behandelingen.
(bron: Mertens et al., Nature, nov 2015. 527(7576): 95-99)

De afgelopen weken heb ik iets minder gepubliceerd op dit blog, omdat ik druk bezig ben geweest met een extra website: www.allesoverlithium.nl

Met hulp van een subsidie van ZonMw, heb ik een nieuw project opgezet om het verantwoord en zorgvuldig gebruik van lithium te bevorderen.
Lithium is een bijzonder medicijn, met vaak een uitstekende stabiliserende werking, maar het is wel belangrijk dat de lithiumgebruiker van een aantal zaken op de hoogte is. Onzorgvuldig gebruik of het niet goed laten controleren kan ertoe leiden dat lithium minder goed werkt, maar ook dat bepaalde complicaties kunnen optreden. Juist omdat dit vaak prima te voorkomen is, proberen wij op verschillende manieren uitleg en voorlichting te geven over lithium. Kennis over lithium vergroot het effect en verkleint de risico’s!

Een van deze manieren is dus het openen van de website: http://www.allesoverlithium.nl/home. Kijk er eens naar!