Deltamania

Op een groot Amerikaans congres over kinder- en jeugdpsychiatrie zijn 2 onderzoeken naar lithium bij jongeren gepresenteerd. De eerste liet zien dat lithium bij kinderen tussen 7 en 17 jaar oud veel beter een manie bestrijdt dan placebo. Er heerst wat twijfel of lithium ook bij jongeren goed werkt. Deze studie wijst daar in ieder geval wel op. Of ook in Nederland lithium regelmatig bij jongeren wordt voorgeschreven, weet ik eigenlijk niet.

In een tweede onderzoek werd lithium gegeven aan bipolaire kinderen met een gemiddelde leeftijd van 14 jaar. Op scans werd een toename gezien van de witte stof in de hersenen. De witte stof geeft vooral aan hoeveel verbindingen er zijn tussen hersencellen. Het is al langer bekend dat lithium hersenweefsel kan doen groeien en versterken. Nu blijkt dat een brein dat in ontwikkeling is, ook profijt kan hebben van lithium.
Dit is nu niet direct een reden om jongeren allemaal lithium voor te schrijven, maar het verschaft in ieder geval weer wat kennis over de werking van lithium en de oorzaak van de bipolaire stoornis.

Nog niet zo lang geleden heb ik zelf een artikel gepubliceerd over de nare gevolgen van onzorgvuldig lithium gebruik. Ik heb daar eerder een bericht over geschreven: (http://www.deltamania.nl/lithium-alleen-verantwoord-met-zorgvuldige-controle/).

Zonet is een interessant artikel gepubliceerd. Uit een analyse van honderden patiënten die meer dan 10 jaar lithium gebruikten, bleek dat de werking van de nieren duidelijk achteruit gaat als de lithiumspiegel een keer boven 1.0 mmol/l komt.

Dit zijn natuurlijk gemiddelden. Niet altijd is een waarde boven 1,0 direct schadelijk. Toch pleit dit opnieuw voor zorgvuldige controles bij lithium gebruik. De lithium spiegel en ook bijvoorbeeld de nierfunctie moet regelmatig worden gecontroleerd.
(bron: Kirkham et al., BMJ Open, nov. 2104)

Lithium is nog altijd het medicijn van eerste keus bij de bipolaire stoornis. Lithium heeft ook een aantal risico’s en bijwerkingen. Het zou mooi zijn als een medicijn wordt ontwikkeld dat hetzelfde effect heeft, maar zonder de nadelen. Daarvoor is het belangrijk te weten hoe lithium nu precies werkt. Dat is echter nog altijd niet geheel duidelijk. Misschien grijpt lithium aan op de stof inositol en is dat belangrijk voor de werking.

Er bestaat een groot bestand met medicijnen waarvoor nog geen aandoening is gevonden. Dit zijn middelen die een duidelijk effect hebben op bepaalde mechanismen, maar het is nog niet duidelijk voor welke ziekte dit kan helpen.

Ebselen is zo’n middel. Dit heeft vooral een beschermende werking, zo lijkt het, tegen (oxidatieve) schade aan bijvoorbeeld zenuwcellen. Dit gebeurt via een invloed op enzymen, genen, anti-oxidantie en immuunreacties. Het heeft dus waarschijnlijk een heel brede werking en het wordt dan ook onderzocht bij hartziekten, arthritis, herseninfarcten en bijvoorbeeld kanker. Door de brede werking heeft het waarschijnlijk ook risico’s.

Ebselen is nu heel voorzichtig onderzocht als alternatief voor lithium, omdat het ook een invloed heeft op inositol. Bij muizen had Ebselen een zelfde effect als lithium. Werd aan die muizen inositol gegeven, dan werd dat effect teniet gedaan.

Een interessante ontwikkeling! Maar let op: het is dus alleen nog maar aan enkele muizen gegeven. Nog ver van gebruik bij mensen dus. Bovendien is maar de vraag of dit medicijn geheel zonder bijwerkingen zal zijn. Dat lijkt mij nogal sterk.
(bron: Singh et al., Nat Comm 2013;4:1332)

Al vele malen heb ik benadrukt dat een goede nachtrust, een vast ritme, van groot belang is voor de bipolaire patient. Zie ook: http://www.deltamania.nl/7-tips-voor-een-betere-slaap/ en bijvoorbeeld: http://www.deltamania.nl/slaap-een-belangrijk-fenomeen-voor-de-bipolaire-patient/.

Maar hoeveel slaap heeft een mens nodig?
Dit hangt met verschillende factoren samen, maar leeftijd is de belangrijkste. Grofweg heeft een schoolgaand kind 9 tot 11 uur nodig en een volwassene 7 tot 8 uur. Andere factoren die hiermee samenhangen zijn: zwangerschap (zeker in het begin heb je meer slaap nodig), eerder slaaptekort (na meerdere nachten slecht slapen, heb je meer slaap nodig) en de slaapkwaliteit (word je bijvoorbeeld vaak onderbroken in de slaap).

Sommige mensen zeggen dat ze zich fit voelen na maar enkele uurtjes slaap. Uit onderzoek blijkt echter dat mensen die altijd zo weinig slapen toch minder goed functioneren bij complexe taken.