Deltamania

We naderen langzamerhand weer de vakantieperiode. De komende tijd zal ik een aantal berichten plaatsen over zaken die met de zomer, vakantie en reizen te maken hebben. Om al wat in de stemming te komen, maar ook om rekening mee te houden.Allereerst: sportduiken. Is dat mogelijk met een bipolaire stoornis?

Onlangs had ik te maken met een voor mij nieuwe kwestie. Iemand met een manisch-depressieve stoornis doet al jaren aan sportduiken en moet daarvoor opnieuw gekeurd worden. De vraag was of een bipolaire stoornis een reden voor afkeuring is. En was het gebruik van medicijnen voor de aandoening (in dit geval lithium en een antipsychoticum) een reden haar te verbieden te duiken?

Via een erkende duikarts zijn we tot een antwoord gekomen. Helaas voor mijn patient kon zij niet goedgekeurd worden. De bipolaire stoornis op zichzelf is al een reden voor afkeuring. Men is bang voor inschattingsproblemen die onder water fataal kunnen zijn. Door de hoge druk onder water, het gasmengsel dat gebruikt wordt en de diepte ben je al kwetsbaar voor concentratieproblemen. Misschien is de manisch-depressieve patient daar nog gevoeliger voor. Een een antipsychoticum kan de aandacht nog verder verminderen. Tenslotte kunnen er problemen ontstaan met lithium. Tijdens duiken kan uitdroging ontstaan waardoor de lithiumspiegel te hoog wordt, maar ook zouden hartritmestoornissen kunnen ontstaan als je duikt met lithium.

Een werkelijk geniaal idee van onderzoekers uit Michigan, USA. Zij ontwikkelden een app die de kwaliteit van de spraak analyseert tijdens alledaagse telefoongesprekken.

De toon, de snelheid van spreken, stiltes en bijvoorbeeld het volume kunnen heel subtiel veranderen in de beginfase van een depressie of manie. Het ontwikkelde programma laat op al dit soort aspecten van de spraak een berekening los. De resultaten van deze berekeningen bleken goed te koppelen aan stemmingswisselingen.

Bij een aantal proefpersonen konden de onderzoekers al voor de patient het in de gaten had, aan de hand van de gespreksanalyses voorspellen dat een manie of depressie eraan zat te komen. Dit, zonder dat de inhoud van het gesprek werd opgevangen (belangrijk voor de privacy!). Puur de vorm van de stem en het spreken bleek een belangrijke signaalfunctie te vervullen.

Een signaleringsplan 3.0 !
(bron: University of Michigan)

Op 30 april jl. is een artikel van mijzelf gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De inleiding is te lezen via deze link: http://www.ntvg.nl/publicatie/lithium-alleen-verantwoord-met-zorgvuldige-controle.

Ik heb het geschreven samen met Dr. van Alphen, internist-nefroloog van het Maasstad Ziekenhuis en Dr. Bosch, ziekenhuisapotheker van hetzelfde ziekenhuis en van Delta Psychiatrisch Centrum (R. Hoekstra et al., Ned Tijdschr Geneesk 2014;158:A7207).

In het artikel geef ik nog eens aandacht aan de controles die nodig zijn bij lithium. Ik presenteer 3 patiënten bij wie serieuze problemen zijn ontstaan omdat controles niet of niet op de juiste wijze gebeurden.

Regelmatig moet niet alleen de lithiumspiegel worden gecontroleerd, maar ook bijvoorbeeld de nier- en schildklierfunctie. Verder is van belang dat bloed geprikt wordt 12 uur na inname van de laatste lithium-dosis. Een uur na het slikken of – wat dus soms gebeurt – 24 uur na inname heeft geen enkele zin. Het risico is dat ten onrechte wordt gedacht dat de bloedspiegel in orde is, terwijl in feite sprake kan zijn van gevaarlijk hoge waarden.

Eerder heb ik hier ook op gewezen in mijn blog: http://www.deltamania.nl/lithium-laat-het-goed-controleren/