Monthly Archives: mei 2013
e-health voor de manisch-depressieve stoornis
De ontwikkeling van het internet heeft enorm veel teweeg gebracht. Als je er even bij stil staat is het ongelooflijk hoezeer onze dagelijkse bezigheden veranderd zijn door de opkomst van het internet. Geldzaken regelen kan bijna niet meer zonder internet, iedereen e-mailt en whatsappt dat het een lieve lust is en een schat aan informatie is te vinden op het web. De sociale media hebben politieke omwentelingen gestimuleerd (Egypte), brengen je nader bij mensen die voorheen op grote afstand stonden (Facebook) en maken het makkelijk dat iedereen vrijelijk zijn mening over van alles kan geven (Twitter).
Geen wonder dat ook in de gezondheidszorg steeds meer gebruik gemaakt wordt van dit soort nieuwe technieken. Kunnen we met behulp van internet de zorg verbeteren, efficienter en goedkoper maken? Daar zijn op dit moment veel mensen mee bezig. Allerlei internet-toepassingen in de gezondheidszorg wordt wel e-health genoemd.
Grofweg wordt e-health op dit moment voor 2 soorten zorg gebruikt in de psychiatrie. Voor de mildere of kortdurende klachten kunnen allerlei zelfhulpprogramma’s via internet worden gevolgd. Soms kan een e-coach daar bij betrokken zijn om wat persoonlijker advies te geven. Een voorbeeld hiervan is www.alcoholenik.nl .
Verder komen er steeds meer mogelijkheden voor wat meer chronische aandoeningen, bijvoorbeeld de bipolaire stoornis. Doel van digitale middelen is vooral om zelfmanagement te bevorderen. Je geeft de patient allerlei hulpmiddelen in handen om zelf zo goed mogelijk met zijn ziekte om te gaan. Denk hierbij aan het digitaal bijhouden van de lifechart, het bijhouden van het signaleringsplan, onderling ervaringen uitwisselen en direct contact met de behandelaar.
Wij hebben hier al wat ervaring mee opgedaan via het platform mijn.deltapsy.nl. Zie bijv: http://www.trimbos.nl/nieuws/ggz-nieuws/2011/10/13/eerste-positieve-ervaringen-met-het-digitale-platform-mijn-deltapsy-nl
Een grote groep bipolaire patienten kan inloggen in deze digitale omgeving. Het is nog wat zoeken naar de juiste vorm. Binnenkort gaan we er weer een nieuwe impuls aangeven met een nieuwe vormgeving en extra mogelijkheden.
ketamine voor de bipolaire depressie?
Ketamine was deze week wereldwijd in het nieuws. Op dit moment is een groot psychiatrie-congres aan de gang in San Francisco. Daar zijn nieuwe onderzoeksresultaten gepresenteerd over ketamine door James Murrough, MD, van de Icahn School of Medicine van het Mount Sinai in New York .
Eerder heb ik al iets vermeld over ketamine op dit blog. Eigenlijk is er niet wezenlijk iets veranderd sinds dat bericht.
Dit nieuwe onderzoek werd verricht bij 74 mensen met een moeilijk behandelbare depressie. De helft kreeg 1 x intraveneus ketamine en de andere helft kreeg 1 x intraveneus midazolam. Alle mensen die ketamine kregen verbeterden snel van hun depressieve klachten. Ook na 7 dagen waren zij nog beter dan de mensen die midazolam kregen.
Lastig blijft dat het intraveneus toegediend moet worden. Verder is vooral de vraag hoe dit gunstige effect vastgehouden kan worden. Door het kortdurende effect is de bruikbaarheid op dit moment nog beperkt.
Ketamine is vooralsnog nauwelijks onderzocht specifiek voor de bipolaire stoornis. Ik ken een klein recent onderzoek bij 12 kinderen van 6 tot 19 jaar (Papolos et al, Journal of Affective Disorders, 2013). Zij kregen ketamine via een neusspray. Verschillende symptomen van depressieve en manische aard klaarden snel op en dit effect hield 3 tot 7 dagen aan.
De groep is te klein om hieruit conclusies te trekken. Bovendien wordt de diagnose bipolaire stoornis bij kinderen in de Verenigde Staten gemakkelijker gesteld.
Ketamine is eigenlijk al lang bekend is. Het wordt in de anaesthesie gebruikt om pijn te onderdrukken. Ook wordt het als drugs gebruikt omdat het verdovend werkt en in hogere doseringen is het bewustzijnsverruimend. Regelmatig ketaminegebruik als drugs heeft als risico o.a. dat het het geheugen kan aantasten.
Steeds meer berichten verschijnen over de toepassing van ketamine bij depressies. Naar mijn idee is nog een lange weg te gaan voor dit in de praktijk kan worden toegepast. Het is belangrijk dat men het voor elkaar krijgt dat het effect langer dan een week aanhoudt. Ook moet meer bekend worden over bijwerkingen en risico’s. Toch is het veelbelovend. We moeten het zeker in de gaten houden.
polikliniek voor bipolaire stoornissen van Delta op de radio
Onlangs zijn wij geinterviewd op Radio Rijnmond tijdens het programma Vitamine R.
wat is nu het probleem van een manie?
Als iemand vertelt over een manie, hoor je vaak zaken als: ‘de hele wereld aankunnen’, ‘heel veel energie hebben’ en ‘geen slaap nodig hebben’. Wat is daar nu verkeerd aan? Dat wil toch iedereen wel? Ik kreeg pas een bericht van een volger van dit blog. Hij maakte zich zorgen over het vaak wat al te rooskleurig schetsen van een manische episode.
Natuurlijk wil iedereen vol energie zijn en alles aankunnen. Dat is vaak de reden dat veel bipolaire mensen niet in de gaten hebben dat ze manisch beginnen te worden. Een manie is een van de heel weinige aandoeningen waarbij de patient zich juist beter voelt dan voorheen. Je hebt juist nergens last van. Dat is ook de reden dat sommige bipolaire mensen zelfs terugverlangen naar het gevoel van het begin van een manie.
Kern van het probleem is echter dat de stemming niet past bij de situatie. Wanneer je uitgelaten, enthousiast en opgewekt bent, terwijl de omstandigheden daar helemaal geen aanleiding toe geven, ontstaan al snel pijnlijke situaties. Als je net gehoord hebt dat je geslaagd bent voor je eindexamen, is het normaal dat je juichend door de kamer springt en urenlang een brede grijns op je gezicht hebt. Wanneer er niet dat soort omstandigheden zijn, kijkt men daar toch raar van op.
Andere kenmerken van een manie:
– Het is wel prettig als je enigszins zelfverzekerd bent. Als het echter leidt tot zelfoverschatting of het gevoel dat je een wel heel bijzonder persoon bent, kunnen problemen ontstaan, zeker als je er ook naar handelt. Denk dan aan het beginnen van nieuwe bedrijven of het nemen van te grote risico’s.
– Het is handig als je niet zo veel slaap nodig hebt. Zo blijft er meer tijd over om iets te ondernemen. Uiteindelijk raakt het lichaam echter toch uitgeput. Niemand houdt dat lang vol.
– In een manie gaan de gedachten vaak sneller. Daarmee kan je tot nieuwe inzichten komen, maar vaak gaan die gedachten alle kanten op en leidt het niet tot veel resultaat. Sterker, rondom de manische patient ontstaat vaak alleen maar chaos.
– Soms is men niet alleen maar opgewekt en actief, maar vooral ook bozig, geagiteerd en geprikkeld. Men voelt zich soms afgeremd door anderen, die een veel trager tempo aanhouden dan de manische patient. Dit leidt tot conflicten.
– Men houdt zich in een manie meer bezig met aangename activiteiten, maar overziet de gevolgen daarvan onvoldoende. Zo kan veel gemakkelijker contact gelegd worden met allerlei vreemden. Iemand kan ook op seksueel vlak losbandiger worden met bijvoorbeeld relatieproblemen tot gevolg. Ook geeft men vaak te veel geld uit. Het is niet zo erg om eens een extra broek te kopen, maar het komt ook voor dat enorme schulden ontstaan waar men nog jaren mee achtervolgd wordt.
Heel kort samengevat zou je kunnen zeggen dat op meerdere gebieden de rem eraf gaat. Dat is soms even leuk, maar als het iets langer duurt of als de rem er helemaal niet meer op zit, kunnen al snel grote problemen ontstaan, waar de bipolaire patient vaak nog jaren last van heeft. Niet alleen kunnen de praktische consequenties vervelend zijn (financiele schulden, opnames, echtscheidingen), maar ook de emotionele gevolgen ebben nog lang na (schaamte, schuldgevoel).
regionale huiskamergroep van de VMDB
Al jaren komt een zogenaamde huiskamergroep van de VMDB, de patientenvereniging voor de bipolaire stoornis, bijeen in de regio Rotterdam. Daar is altijd een locatie van Delta Psychiatrisch Centrum voor gebruikt. Sinds enige tijd stelt Delta een mooie ruimte beschikbaar op de Zorgboulevard in Rotterdam-Zuid (bij het nieuwe Maasstad Ziekenhuis).
Lotgenoten en betrokkenen kunnen in zo’n informele huiskamergroep ervaringen uitwisselen. Soms komt een spreker een bepaald onderwerp toelichten. Een aanrader! Voor informatie:
http://www.vmdb.nl/regionale-activiteiten/regio-zuid-holland/
